Jeżeli trafiłeś na tą stronę przypadkiem, ponieważ chcesz dowiedzieć się czym jest świadome podróżowanie to SUPER. Ale zacznij od początku – Świadome podróżowanie cz.1
Dostrzegaj skutki zmian klimatycznych i mów o tym [głośno!!!]
Pisząc o ekologii (w tym miejscu), nie mógłbym pominąć bezpośredniego nawiązania do skutków zmian klimatycznych, które staram się postrzegać okiem inżyniera (jako złożoną siatkę przyczyn i skutków oplatającą naszą planetę). Nie chcę w tym miejscu rozpisywać się o samych zmianach klimatycznych, pomimo że uważam temat za niezwykle istotny dla nas wszystkich, ale powstało i nadal powstaje na ten temat wiele publikacji, książek i materiałów wideo z bardziej rzetelnych źródeł niż ta strona internetowa. Chcę natomiast nawiązać do tego, w jaki sposób wszelakie podróże mogą nam pomóc w wyobrażeniu sobie niedalekiej przyszłości i uświadomić nam, jak wielkie zagrożenia, czy mówiąc ładniej „wyzwania” nas czekają.
Ze zmianami klimatycznymi w Europie jest ten problem, że jej mieszkańcy zwykle nie dostrzegają dokuczliwych problemów w codziennym życiu, dlatego uważają, że problem ich nie dotyczy. Co z tego, że w Polsce będzie trochę cieplej, jaki wpływ na nasze życie będzie mieć wysuszona Afryka. Czy poziom podnoszącego się morza nam zaszkodzi, skoro nawet nie zaleje całego wybrzeża, a jeśli tak, to przecież większość nas mieszka w głąb lądu. Mogłoby się wydawać, że zmiany klimatyczne mogą być problemem dla reszty świata, ale my Polacy wygramy w tej loterii lepszą pogodę, bardziej soczyste owoce i warzywa itd. Niestety żyjemy wszyscy na tej samej planecie i jeżeli problem dotyka większości jej powierzchni, a co za tym idzie miliardów ludzi, to także wpłynie na nasze życie, czy jesteśmy tego świadomi, czy nie.
Podczas podróży, czy to wakacyjnych, wolontariatów, czy choćby weekendowych, jako świadomi podróżnicy powinniśmy starać się dostrzec, jak skutki zmian klimatycznych w odwiedzanym miejscu wpłyną też na nasze życie. Podkreślę sformułowanie NASZE ŻYCIE, a nie tylko życie naszych wnuków, ponieważ wiele osób dalej jest przeświadczonych, że to odległe wizje apokaliptycznej przyszłości, gdy tak naprawdę to dzieje się już teraz.
Rzetelne źródła informacji
Polecam w tym miejscu raport WWF „2050 Polska dla Pokoleń” lub często aktualizowane raporty z strony climateactiontracker.org, ponieważ obydwa analizują aktualne decyzje polityczne pod względem wpływu na naszą przyszłość. Odwiedź także stronę klimatyczneabc.uw.edu.pl i pobierz z niej darmowy cyfrowy podręcznik – widać, że przyświeca im ta sama idea co Rajzyfiber – przygotowany przez zespól Uniwersytety Warszawskiego zawierający rzetelne informacje, zaprezentowane w dobrze przyswajalnej formie na temat zmian klimatycznych. Naprawdę warto!
Nie trzeba nawet daleko wyjeżdżać. Usłyszałem historię, że kiedy zabrakło wody w kranach w samym tylko Zwardoniu, to w sklepach nie było dostępnej butelkowanej aż do samego Żywca. Nawet chwilowe, i to lokalne, ograniczenia w dostępie do wody mogą wpływać na życie wielu okolicznych miejscowości! Wyobraź sobie, co zacznie się dziać, gdy zabraknie wody w całym województwie, a nawet kraju, a takie scenariusze nie są już tylko wymysłem pisarzy i szczególnie zagrażają naszemu państwu.
Wyjeżdżając za granicę, a przede wszystkim do tych biedniejszych krajów, zawsze staram się spróbować choć częściowo zrozumieć ich punkt widzenia (autostop, couchsurfing, rozmowy na ulicy bardzo to ułatwiają). To, w jaki sposób postrzegają Europę, o jakich problemach w codziennym życiu rozmawiają i jakie mają obawy związane z przyszłością.
Czy wiedziałeś, że …
Mało osób uświadamia sobie, że nawet 4 mld ludzi na świecie nie posiada oficjalnego adresu zamieszkania. Nie dlatego, że stale się przemieszczają, ale dlatego, że w okolicy, z której pochodzą, nikt jeszcze nie spróbował ponazywać ulic i ponumerować domów! Przypuszczalnie miliard ludzi funkcjonuje bez stałego dostępu do prądu! Co jeszcze bardziej zaskakujące, to fakt, że wielu z nich posiada smartfony, na które organizacje charytatywne przelewają im pomoc finansową, pomimo że mają problem z ich podładowaniem!
Dlaczego przelewy? Takie rozwiązanie jest często prostsze i bezpieczniejsze niż przewożenie gotówki czy rzeczy materialnych np. do Afryki. Również my, jako Fundacja CALM edu, dostrzegamy, jakie możliwości stwarza dziś technologia i przygotowujemy materiały edukacyjne, prezentacje dla nauczycieli, czy nawet samych uczniów, w ich narodowych językach, które będą działać niezawodnie na urządzeniach mobilnych, aby miejsce zamieszkania nie decydowało o dostępie do nowoczesnej edukacji.
Większość światowych przywódców podjęła decyzje w Paryżu, a następnie dopracowała plany w Katowicach na COP 24, aby ograniczyć spalanie węgla, jednak np. w Indiach nawet 300 mln ludzi jeszcze (podkreślę słowo „jeszcze”) nie może sobie pozwolić na to źródło energii, pomimo że ich kraj jest w czołówce jeśli chodzi o zasoby tego surowca.
Chcę w tym miejscu zwrócić uwagę na problem, że gdy najzamożniejsze społeczeństwa na świecie planują loty na Marsa, rozwój Hyperloop, czy kupują samochody elektryczne, w dalszym ciągu sporo społeczeństw pali w domach wysuszonymi odchodami, odpadkami i dopiero ma przed sobą podgrzewanie węglem, gazem czy prądem elektrycznym.
Warto pomagać
Problemy, których na co dzień nie dostrzegamy na swoim podwórku, też nas dotyczą i wymagają od nas podjęcia przemyślanych działań. Patrząc na przyszłość egoistycznym okiem, jesteśmy zmuszeni rozwijać się i pomóc innym krajom osiągnąć jak najwyższy poziom życia i zaawansowania technologicznego, przede wszystkim dlatego, abyśmy nie musieli martwić się o to, w jakich warunkach przyjdzie nam umierać.
Wcześniejszy akapit opisuje, jak bardzo zróżnicowany jest dzisiejszy świat, w tym chciałbym zwrócić Twoją uwagę na zagrożenia, które już za chwilę mogą pojawić się na naszym horyzoncie, czy bardziej precyzyjnie, na naszych granicach. Gdzie pójdą tłumy (w 2050 ma nas być już 10 mld), gdy zabraknie u nich wody i jedzenia, jak bardzo zdesperowanych działań mogą się dopuścić. Jak będą postrzegać nas, Europejczyków, czy jako przyjaciół, czy raczej winowajców.
Zagrożenia z jakimi może przyjść się nam zmierzyć, wywołane zmianami klimatycznymi nie dotyczą w tak dużym stopniu, jakby mogło się wydawać, kataklizmów naturalnych (suszy, powodzi, huraganów itp.), a w znacznie większym ludzi. My, jako gatunek, jesteśmy w stanie przetrwać wszędzie dzięki technologiom, które rozwijamy. Możemy wykorzystać klimatyzację, aby żyć na pustyni (Dubaj) lub ogrzewanie, aby funkcjonować na Alasce.
Prawdziwe zagrożenie klimatyczne – największe wyzwanie
Ale gdy przeciętna osoba o ograniczonym dostępie do technologii ma możliwość ucieczki przed tym, co ją ogranicza, a tym bardziej tym, co jej zagraża, to zdecyduje się na migrację (często z względu na to, co ma najcenniejsze, czyli potomstwo). Wyobraź sobie falę 300 mln ludzi spowodowaną tylko i wyłącznie podniesieniem się poziomu wód do 2050 roku (raport Climate Central). Dodaj do tego też falę ok 2 mld ludzi spowodowaną wysuszeniem terenów, na których żyli. Jeżeli wiesz, że falę uchodźców z Syrii uważa się za pierwszą za naszego życia większą wędrówkę ludów na skutek zmian klimatycznych (przez kilka lat panowała tam susza), to dostrzeżesz, że na pewno spowoduje to lokalne (a może i globalne) konflikty zmuszające kolejne miliony ludzi do wędrówek. Ludzie zdesperowani, bez nadziei na przyszłość, są też bardziej podatni na wpływ sekt, komórek terrorystycznych, przywódców religijnych czy polityków obiecujących dobrobyt, raj lub rządy twardej ręki dla dobra wszystkich (którzy ich poparli).
To wszystko brzmi bardzo hollywoodzko, jednak jest oparte na licznych raportach, których tutaj celowo nie zamieszczę, aby zachęcić Cię do poszukiwania informacji i wyrobienia sobie nawyku krytycznego myślenia. Nie czytaj forów, stronniczych gazet i nie oglądaj filmów na YT, jeżeli szukasz źródeł informacji o zmianach klimatycznych. Materiały, które mogę polecić jako rzetelne, to wszystko co znajdziesz na Google Scholar, www.ipcc.ch, climate.nasa.gov, earthobservatory.nasa.gov i kilka innych, jak np. www.ucar.edu.
Jednak to, co najważniejsze, to podróżuj świadomie i samodzielnie staraj się doszukiwać zagrożeń i wyzwań, którymi powinieneś się dzielić z najbliższymi. Koniecznie rozmawiaj z ludźmi o tym, w jakim stopniu zmiany klimatyczne już wpłynęły na ich życie i czego najbardziej się obawiają. W ten sposób odsuniesz się od zmanipulowanych treści i możesz dostrzec rzeczy, których nie zobaczysz, siedząc na kanapie w Polsce, i to nie tylko z powodu smogu.
Dostrzegaj przyszłość.
Jako inżynier wierzę, że technologia nas ocali. Jestem przekonany, że działania, które jesteśmy zmuszeni podjąć, aby poradzić sobie ze skutkami zmian klimatycznych, mogą być dla nas nowym początkiem. Budując nowe miasta dla uchodźców klimatycznych (z biednych krajów afrykańskich, wyspiarskich czy Holendrów albo mieszkańców Miami, Nowego Yorku ….) całkowicie od podstaw będziemy mogli wykorzystać w nich wszystkie najnowocześniejsze zielone technologie. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby nowe miasta były całkowicie niezależne energetycznie, miały wytyczone osobne pasy do pojazdów autonomicznych i nie generowały zanieczyszczeń…. (ale to temat na inną moją książkę).
Już dziś powstają „standardowe” miasta od zera, jak choćby New Cair (bo stary zbyt zatłoczony), nowa Dżakarta (bo stara tonie), albo inwestycja przyszłości w skali jak żadna inna, czyli Neom. Nie trzeba przenieść się w czasie, aby zobaczyć miasta przyszłości, wystarczy jedynie wsiąść do samolotu i odwiedzić Singapur, Kuala Lumpur, Kopenhagę…, albo wybrać się na jakąkolwiek Wystawę Światową EXPO (w 2021/22 roku w Dubaju – gości miał przewozić Hyperloop! – choć z tego co wiem to się nie udało i nadal jest to jednak bardziej odległa przyszłość).
Podróże w czasie i przestrzeni
To kocham w podróżowaniu, że dzięki przemieszczaniu się mogę „przemieszczać się w czasie”. Jadąc do biedniejszych regionów, mogę zobaczyć naszą historię i docenić to, co nam Polakom udało się już osiągnąć, a jadąc do zamożniejszych, zobaczyć naszą przyszłość, do której chcemy dojść. Tylko czy aby na pewno chcemy? We wcześniejszym akapicie zachęcałem do podróżowania do biedniejszych regionów świata, aby zobaczyć, z jakimi wyzwaniami będziemy musieli się zmierzyć z powodu zmian klimatycznych. W tym zachęcam do odwiedzania supernowoczesnych miast czy państw, aby dostrzec w nich zagrożenia związane z rozwojem technologii.
Internet powstał, aby uczelnie czy ośrodki rządowe mogły się błyskawicznie wymieniać informacjami czy swoimi osiągnięciami naukowymi w celu przyśpieszenia rozwoju albo wzrostu bezpieczeństwa narodowego (ARPANET). Otwarcie Internetu dla wszystkich mogło być początkiem nowej ery ogólnodostępnej wiedzy, informacji i bez wątpliwości tak było, ale… No właśnie, jak zawsze jest jakieś ALE. Ale stało się też początkiem wielu nowych problemów, z piractwem, propagandą, fake newsami, z uzależnieniem od pornografii, uzależnieniem od gier, darknetem, deep fake, samotnością….
Świadomy podróżnik to osoba, która w miejscach odwiedzanych dostrzega szanse i inspiracje, ale również zagrożenia i zadaje pytania: jak to się stało, czemu i dlaczego. Wiele miast na świecie pięknie się rozwija, rośnie w górę, ale wokół nich rosną wszerz slumsy, w których może mieszkać aktualnie ponad 900 mln ludzi! W krajach rozwiniętych spada dzietność, większość mieszkań to kawalerki, a rozmowy prowadzi się poprzez komunikatory. Żyjemy w czasach, w których dzięki technologii możemy w ułamku sekundy nawiązywać kontakty z ludźmi z całego świata, a jednocześnie nigdy wcześniej aż tak wiele osób nie cierpiało z powodu samotności i depresji.
Inżynierowie wybudują nam świat jutra, pytanie tylko, czy my, jako społeczeństwa, będziemy w stanie się w nim odnaleźć? Podróżując do Japonii czy Korei Południowej, zadaj sobie pytanie, czy oni popełnili gdzieś błąd, skoro można tam wynająć pokój do samotnego karaoke, oficjalnie zamieszkać z lalką lub wziąć ślub z samym sobą. Nie krytykuję, ale odrobinę się obawiam. Tak samo jak tego, co już dziś spotyka nasze społeczeństwa Zachodu, a przewiduję, że wkrótce stanie się drugim z największych wyzwań (po zmianach klimatycznych).
Zagrożenia technologiczne
Myślę tutaj o wpływie technologii na nasze umysły. Świadoma osoba w przemyślany sposób korzysta ze smartfona do wyszukiwania informacji, zarządzania finansami czy relaksowania się w wolnej chwili. Niestety plagą XXI wieku staje się uzależnienie od cyfrowych (właściwie darmowych) rozrywek, które mamy zawsze przy sobie w kieszeni. Jako że kieruję tę książkę głównie do młodych osób, które zachęcam do podróżowania, aby odpowiedziały sobie na nurtujące je pytania o świecie, ale także i na swój temat (więcej o tym w rozdziale „W swoim stylu”), zdecydowałem się podzielić z Tobą własnymi obawami.
Uważam, że bardzo wiele osób, nie tylko młodych, nie jest świadomych, że Instagram, zakupy internetowe i pornografia internetowa w ten sam sposób zmieniają fizyczną budowę mózgu osób uzależnionych. To jest temat na całkowicie inną książkę (zresztą sporo zostało już napisanych na ten temat), ale chciałbym Cię ostrzec nie tylko przed fizycznymi zagrożeniami w podróży ale, także tymi internetowymi. Nie pozwól, aby siedząc pod Koloseum, na Ha Long Bay czy Wawelu, Twój smartfon odciągał Twoją uwagę od tego, po co tam wyjechałeś. Postaraj się wrzucać fotki na FB, Insta itp. raz dziennie i nie sprawdzaj co chwilę lajków i komentarzy, bo nie po to podróżujesz.
Jeżeli będąc w przepięknym miejscu, z dala od domu, masz rozterkę, czy wyjść i podziwiać, albo zostać w łóżku i doładować swój mózg internetową serotoniną, to zastanów się, czy nie dałeś się złapać w pułapkę technologii. Osoby uzależnione od pornografii, nie są uzależnione bezpośrednio od seksu, który ona przedstawia, ale od ilości wyborów i zaskoczeń będących w zasięgu pojedynczego kliknięcia myszką, czyli tak samo jak przy zakupach internetowych. Duża dawka łatwo dostępnej endorfiny/dopaminy szybko uzależnia nasz mózg (niczym cukier), zniechęcając do innych aktywności, sportów czy kontaktu z przyjaciółmi, które nie wygenerują jej w aż tak dużej ilości. Poczytaj w wolnej chwili więcej na temat Efektu Coolidge’a, nie tylko w kontekście seksualnym, ale także szeroko rozumianych nowości i podniet dla naszego mózgu, bo dzięki świadomości istnienia tego zjawiska możesz ustrzec się przed niepohamowaną pogonią za nowościami.
Moim zdaniem problem dotyka już małych dzieci, bo jeżeli rodzice dla świętego spokoju dadzą dwulatkowi smartfona albo tablet z aplikacją YouTube (oryginalną albo w wersji Kids), dziecko staje się niecierpliwe i bardzo szybko uczy się, jak przełączyć bajkę przed zakończeniem aktualnie oglądanej. Na Instagramie i Tinderze szybko przewijamy zdjęcia, filmów pornograficznych też nie ogląda się w całości, a nawet dwulatki przewijają bajki. Staliśmy się bardzo niecierpliwi i głodni nowości.
Dostrzegaj drugie dno. Podróżując do Skandynawii, czyli tej ekologicznej części świata, w której według rankingów żyje się najlepiej, postaraj się osobiście dostrzec, czy aby na pewno? W Sztokholmie 58 procent osób mieszka samotnie, a Norwegia sprzedaje ropę i to z jej badań – norweskich naukowców – wynikło, że diesel jest najbardziej eko napędem.
czytaj więcej: Ecotraveling, czyli jak być eko w podróży
Działaj!
Wszystko co przeczytałeś powyżej i wszystko co samodzielnie dostrzeżesz nie ma większej wartości jeżeli nie zmotywuje Cię do działania! Podążając tokiem myślenia jednego z moich ulubionych cytatów „jeżeli potrafisz czytać, ale tego nie robisz, nie różnisz się niczym od analfabety”, tak samo jak dostrzegasz zagrożenia, ale im nie przeciwdziałasz nie różnisz się niczym od osoby nieświadomej (choć pewnie będziesz bardziej od takie załamany – depresja klimatyczna – ponoć czym więcej rozumiesz tym mniej jesteś szczęśliwy).
Kończąc temat, chciałbym wspomnieć, że bycie świadomą osobą nierozerwalnie łączy się z byciem oczytanym (ale tego Tobie, nasz czytelniku, nie muszę przypominać) i byciem na czasie. Dlatego zanim coś powiesz – pomyśl, ale zanim pomyślisz – przeczytaj. Poznaj lepiej pojęcia „ślad ekologiczny”, „ślad węglowy” i „ślad wodny”, zadawaj pytania i dziel się swoją wiedzą oraz przemyśleniami w gronie znajomych.
Pomóż edukować młodszych od siebie, bo to niestety ich działania muszą naprawić krzywdy, które wyrządziło nasze i wcześniejsze pokolenia naszej planecie. Pamiętaj, że postęp technologiczny (a tego w dobie kryzysu klimatycznego potrzebujemy) w głównej mierze opiera się na przekazywaniu całej swojej wiedzy w czasie krótszym, niż potrzebowało się na jej zdobycie. Tylko w ten sposób młodsze pokolenia mogą być o krok dalej, niż my byliśmy, kończąc szkołę. Możemy to osiągnąć, opracowując lepsze materiały edukacyjne! W to właśnie wierzymy w Fundacji CALM edu, której głównym celem jest przygotowanie darmowych, kreatywnych i nowoczesnych materiałów, aby szybciej i łatwiej dzielić się wiedzą z zakresu przedmiotów ścisłych i zagadnień technicznych (programowanie PLC, matematyka, fizyka, wytrzymałość materiałów…). Jeżeli nie jesteś osobą, która stoi i narzeka, która krytykuje działania innych, pomimo że sama nic nie robi, to możesz pomóc nam opracować takie materiały lub przyłączyć się do innych projektów, które rozwijamy.
Odezwij się do nas przez stronę lub przez maila: FundacjaCALMedu@GrzegorzCzekala.pl.
Jeżeli masz swoje sposoby, jak podróżować bardziej ekologicznie lub świadomie, podziel się nimi w ankiecie przed pobraniem Rajzyfiber, a my postaramy się je zamieścić (wraz z informacją o autorze) na naszym Rajzyblogu. Miej swój wkład w rozwój Rajzy, a tym samym w zmianę nawyków podróżnych i ochronę naszej planety. Nie bądź tylko biernym czytelnikiem i bierz sprawy w swoje ręce!
Nie drukuj tej książki, jeśli będziesz ją czytać w domu.
Osobiście uwielbiam zapach książek, kontakt z papierem i to, że mogę sięgnąć po nie zawsze, gdy mam na to ochotę. Jednak jeśli to możliwe, to nie drukuję dokumentacji, slajdów, instrukcji obsługi i podręczników, gdy planuję z nich skorzystać tylko raz. Dlatego proszę Cię, nie drukuj tej książki jeśli nie planujesz zabierać jej w trasę, albo ten wydrukowany egzemplarz przekazać komuś dalej (a tamta osoba kolejnej), bo na wyprodukowanie tylko jednej kartki papieru A4 potrzeba aż 13 l wody (!) (jak podaje Raport „Awake Water Guide” Komisji Europejskiej)
Inne wpisy na Rajzyblogu o podobnej tematyce
Dwa wymiary podróżowania – poważne przemyślenia Eliasza
Najbardziej przydatne aplikacje w podróży
Tanie podróżowanie – na czym możesz zaoszczędzić w podróży
CouchSurfing – praktyczna instrukcja „obsługi”
Rajzyfiber
Powyższy post to fragment z najnowszej wersji książki Rajzyfiber (v4.0), tworzonej wspólnie przez specjalistów i pasjonatów oraz czytelników, który wkrótce zostanie udostępniony na tej stronie. Wcześniejszą wersję roboczą Rajzyfiber (v3.0) możesz pobrać za darmo z tej strony
„Rajzyfiber” – podręcznika świadomego i bezpiecznego podróżowania.
Jeżeli jesteś zainteresowany tą tematyką? Planujesz rodzinne wakacje albo wybierasz się na samotny wypad autostopem po świecie, czy trekking po najdalszych zakątkach naszej planety? W tej książce znajdziesz masę praktycznych wskazówek i rozbudowane INTERAKTYWNE listy „ekwipunku”, aby o niczym nie zapomnieć.
Pełny spis treści najnowszej wersji Rajzyfiber
oraz aktualny stan prac znajdziesz pod tym linkiem.
Idea która nam przyświeca:
„Nikt nie wie wszystkiego, jednak razem wiemy bardzo dużo. Nikt nie był wszędzie, ale wszyscy byliśmy gdzieś. Nieważne gdzie. Niezależnie od sposobu podróżowania. Istotne, że nasze doświadczenia się uzupełniają. Dlatego wspólnie możemy napisać ten podręcznik i ułatwić wszystkim czytelnikom wyruszyć bezpiecznie w świat. Niezależnie od celu podróży, możemy podpowiedzieć w jaki sposób świadomie go doświadczać.”
Podoba Ci się projekt Rajzyfiber i chciałbyś dołączyć do zespołu aby dzielić się swoja widzą i doświadczeniami ? Skontaktuj się z nami !!!
Podobało Ci się ten artykuł? – Możesz nam pomóc – teraz kolej na Twój ruch!
Jeżeli informacje zawarte na tej stronie uważasz za wartościowy to daj nam znać pozostawiając wysoką ocenę (5 gwiazdek) pod postem lub pomóż nam go promować udostępniając go na swoim profilu w social mediach.
